Sporządzenie testamentu – niezależnie od formy – nie oznacza, że rozrządzenie będzie obowiązywać zawsze. Możliwe jest zarówno odwołanie, jak i zmiana ostatniej woli. Jak to zrobić?
Czy można odwołać lub zmienić testament?
Testament można zarówno odwołać, jak i zmienić.
Odwołanie testamentu może nastąpić albo w ten sposób, że spadkodawca sporządzi nowy testament, bądź też tak, że w zamiarze odwołania testament zniszczy dokument lub pozbawi go cech, od których zależy jego ważność, albo wreszcie w ten sposób, że dokona w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień.
Jak ustalić, czy spadkodawca odwołał czy zmienił testament? Jeżeli spadkodawca sporządził nowy testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu. W takim wypadku mamy do czynienia ze zmianą testamentu.
Zarówno odwołanie testamentu notarialnego, jak i zmiana testamentu notarialnego, odbywają się na tych samych zasadach co w przypadku testamentu własnoręcznego.
Czy odwołanie testamentu to to samo co jego unieważnienie?
Odwołanie to nie to samo co unieważnienie testamentu. Odwołania dokonuje testator. Stwierdzenia nieważności testamentu można się domagać w ciągu trzech lat od dnia, w którym osoba mająca interes w jej ustaleniu dowiedziała się o przyczynie, a w każdym wypadku maksymalnie przez dziesięć lat od śmierci spadkodawcy.
Spadkobierca może żądać unieważnienia, wskazując, że testament został sporządzony:
- w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
- pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
- pod wpływem groźby.
Unieważnienie testamentu notarialnego może mieć miejsce z tych samych powodów.
Kto może zmienić bądź odwołać testament?
Spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia – czyli dokonać zmiany testamentu. Wymogiem jest posiadanie przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych.
Testament musi być zmieniony osobiście przez testatora – tej czynności nie można dokonać przez przedstawiciela.
Kto dziedziczy majątek spadkodawcy po odwołaniu testamentu?
Odwołanie testamentu sprawia, że przestaje wiązać ostatnia wola, która była w nim określona. Jeśli spadkodawca sporządzi nowy testament, to on będzie brany pod uwagę – dziedziczenie testamentowe ma bowiem pierwszeństwo przed ustawowym.
Gdyby okazało się, że testator po odwołaniu testamentu nie sporządzi nowego, po jego śmierci będzie miało miejsce dziedziczenie ustawowe. Porządek w tym zakresie określa kodeks cywilny. Uprzywilejowani będą najbliżsi spadkodawcy.
Przyczyny zmiany lub odwołania testamentu
Nie ma znaczenia, z jakich przyczyn testator chce odwołać lub zmienić testament. To jego uprawnienie, które jest ograniczane jedynie przez wymogi opisane we wcześniejszej części artykułu.
W praktyce do zmiany albo odwołania testamentu dochodzi najczęściej, gdy mają miejsce zmiany w życiu osobistym spadkodawcy. Nie zawsze musi chodzić o konflikty. Testator może chcieć zmienić albo odwołać testament również np. w sytuacji, gdy urodzą mu się dzieci.
Jak dokonać zmian w testamencie lub go odwołać? Sposoby odwołania testamentu
Testament może być zmieniony lub odwołany w sposób wyraźny bądź dorozumiany.
W pierwszym przypadku testator sporządza nowy testament, w którym składa jasne oświadczenie, że odwołuje wszystkie poprzednie testamenty bądź ich poszczególne zapisy. Możliwe jest również dokonanie zmian w testamencie, z których wynika wola odwołania jego postanowień. Sposób dorozumiany może przejawiać się z kolei poprzez zniszczenie testamentu bądź pozbawienie go cech, od których zależy jego ważność.
Odwołanie lub zmiana testamentu własnoręcznego
Odwołanie bądź zmiana testamentu własnoręcznego są najczęściej dokonywane w tej samej formie. O ile dopuszczalne są wszystkie opisane powyżej sposoby, to w praktyce – w celu uniknięcia wszelkich wątpliwości – warto rozważyć sporządzenie nowego testamentu własnoręcznego, w którym wskaże się, że wolą testatora jest odwołanie wszystkich poprzednich testamentów.
Odwołanie lub zmiana testamentu notarialnego
Zarówno odwołanie testamentu notarialnego, jak i zmiana testamentu notarialnego, odbywają się w tej samej formie, ponieważ mają równą moc. W praktyce jednak w przypadku testamentu notarialnego pewniejsze może okazać się skorzystanie z pomocy, jaką oferuje notariusz, ponieważ w razie potrzeby będzie on miał od razu możliwość dokonania zmian w Notarialnym Rejestrze Testamentów. Takie anulowanie aktu notarialnego wymaga wizyty w kancelarii notarialnej.
Odwołanie testamentu notarialnego wzór
Jak skutecznie odwołać testament? W tym celu można skorzystać z gotowego wzoru:
Poznań, dnia 3 lutego 2022 roku
Testament
Oświadczam, że odwołuję wszystkie moje poprzednie testamenty i powołuję do spadku po mnie w całości mojego męża Artura Kowalskiego.
Anna Kowalska
Zmiana testamentu – wzór
Zmiana testamentu również nie jest skomplikowana. Wystarczy spisać nową ostatnią wolę zgodnie ze wzorem:
Poznań, dnia 3 listopada 2022 roku
Testament
Zmieniam moją ostatnią wolę zawartą w testamencie z dnia 3 lutego 2022 roku w ten sposób, że zamiast mojego syna Janusza Kowalskiego ma dziedziczyć moja córka Maria Kowalska.
Anna Kowalska