Testament własnoręczny to najprostsza forma spisania ostatniej woli. Ma taką samą moc, jak testament notarialny i nie wiąże się z kosztami. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę, czy zostały zachowane wszystkie wymogi formalne. Jak napisać testament własnoręczny?
Testament własnoręczny (holograficzny) – czym jest?
Testament własnoręczny to dokument, w którym spadkodawca rozporządza swoim majątkiem na wypadek śmierci bez konieczności wizyty w kancelarii notarialnej. Do jego spisania wystarczy kartka i długopis. Dokument może być sporządzony w zaciszu własnego domu, a jego wymogi formalne są ograniczone do minimum.
Sporządzenie testamentu sprawia, że po śmierci spadkodawcy dojdzie do dziedziczenia testamentowego. Dzięki temu do spadku można powołać dowolną osobę. Określonym najbliższym członkom rodziny mimo to może należeć się zachowek.
Zobacz nasz inny artykuł na temat dziedziczenia ustawowego i kolejności dziedziczenia.
Kto może sporządzić testament własnoręczny?
Testament własnoręczny może sporządzić każdy, kto ma pełną zdolność do czynności prawnych – czyli jest pełnoletni i nie został ubezwłasnowolniony. Testamentu nie można sporządzić przez pełnomocnika.
Kto sporządza testament w praktyce? Statystyki wskazują, że wciąż na taki krok decyduje się niewielu Polaków. W tym gronie największą grupę stanowią osoby starsze. Mimo to warto pamiętać, że testament można sporządzić nawet zaraz po osiągnięciu pełnoletności.
Jak napisać testament własnoręczny, aby był ważny?
W każdym testamencie zwykłym sporządzanym własnoręcznie przez spadkodawcę trzeba zawrzeć podpis i opatrzyć dokument datą. Ostatnia wola musi być spisana całkowicie własnoręcznie – nie ma mowy np. o tym, aby wydrukować treść rozrządzenia i ograniczyć się do jego własnoręcznego podpisania. Od spełnienia tych warunków zależy ważność testamentu – tzn. to, czy ostatnia wola będzie wywierać skutki prawne.
Co należy zawrzeć w testamencie holograficznym?
W testamencie własnoręcznym umieszcza się takie same rozrządzenia, jak w testamencie notarialnym. W tym przypadku – oprócz warunków wskazanych powyżej – nie ma jednak ścisłych wymogów co do treści testamentu. Testator sam decyduje, jak rozporządzić swoim majątkiem i jak to opisać. Ważne, aby rozrządzenia były jasne i nie pozostawiały wątpliwości co do woli spadkodawcy.
W praktyce największą uwagę trzeba zwrócić na rozróżnienie pomiędzy powołaniem do spadku (np. „do spadku po mnie powołuję”), które może dotyczyć tylko konkretnych udziałów w całości spadku (np. ½ czy ¼ spadku), od ustanowienia zapisu zwykłego („zapisuję”), przy pomocy którego można przekazać określonej osobie konkretny składnik majątku.
Czy w testamencie własnoręcznym można przekazać konkretny składnik majątku?
W testamencie pisemnym można przekazać konkretny składnik majątku, zamieszczając w dokumencie zapis zwykły. To rozrządzenie, w którym testator zobowiązuje spadkobiercę ustawowego bądź testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby. Wykonania zapisu zwykłego trzeba dochodzić – własność składnika nie przechodzi na zapisobiercę z mocy prawa.
Zapis zwykły należy odróżnić od zapisu windykacyjnego, który może być zamieszczony tylko w testamencie notarialnym i dotyczy jedynie określonych składników majątku. W jego przypadku własność przechodzi automatycznie z chwilą śmierci spadkodawcy, a akt poświadczenia dziedziczenia albo postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku jedynie potwierdzają ten fakt.
Testament własnoręczny – wzór
Zastanawiasz się, jak napisać testament w domu? Skorzystaj z gotowego wzoru:
Poznań, dnia 3 lutego 2022 roku
Testament
Powołuję do spadku po mnie w połowie mojego syna Janusza Kowalskiego i w połowie mojego męża Artura Kowalskiego.
Anna Kowalska
Możesz dodać do niego np. zapis zwykły bądź polecenie.
Testament własnoręczny a testament notarialny
Testament bez notariusza ma taką samą moc, jak akt notarialny (testament notarialny) zawierający rozrządzenie na wypadek śmierci. W pierwszym przypadku sam zajmujesz się spisaniem ostatniej woli. Wybór drugiej formy wymaga stawiennictwa w kancelarii notarialnej. Testament jest sporządzany w formie aktu notarialnego.
Nie da się jednoznacznie wskazać, który testament lepiej wybrać – własnoręczny czy notarialny. Jeśli wiesz, jak sporządzić testament holograficzny i nie potrzebujesz do tego pomocy specjalisty, możesz spisać ostatnią wolę bez dodatkowych kosztów w zaciszu swojego domu.
Dla osób, które nie czują się na siłach sporządzić dokumentu we własnym zakresie, polecane jest skorzystanie z usług notariusza. W tym wypadku to urzędnik zadba o poprawne sporządzenie ostatniej woli. Bezpośrednio w kancelarii notarialnej będziesz mieć możliwość zarejestrowania rozrządzenia w Notarialnym Rejestrze Testamentów.
Najczęściej zadawane pytania.
Jak długo jest ważny testament własnoręczny?
Testament odręczny jest ważny tak długo, jak chce tego testator. Zastanawiasz się, czy można zmienić testament? Nie ma ku temu przeszkód. Ostatnia wola będzie obowiązywać, aż nie zostanie odwołana. Może być tak, że raz sporządzony w młodości testament będzie podstawą dziedziczenia. Równie dobrze ostatnia wola może być zmieniana wielokrotnie – nawet kilka razy w roku. Sporządzając testament, za każdym razem trzeba zwrócić uwagę, aby był opatrzony datą i nie wywoływał wątpliwości co do rzeczywistej woli testatora.
Gdzie przechowywać testament holograficzny?
Testament holograficzny można przechowywać w domu. W takim wypadku warto upewnić się, że powołani do spadku wiedzą, gdzie znajduje się ostatnia wola. Testament własnoręczny łatwiej może się zniszczyć bądź zagubić. Z tego powodu warto pomyśleć o zarejestrowaniu rozrządzenia w Notarialnym Rejestrze Testamentów.
Czy można zmienić testament własnoręczny?
Spadkodawca może w każdej chwili odwołać cały testament bądź jego poszczególne postanowienia. Wymogiem jest posiadanie przez testatora pełnej zdolności do czynności prawnych. Nie ma znaczenia, z jakich powodów spadkodawca decyduje się na zmianę testamentu.
Co dzieje się z testamentem własnoręcznym po śmierci testatora?
Po śmierci testatora każdy, u kogo znajduje się testament, jest zobowiązany do złożenia go w sądzie spadku. Może się więc okazać, że przekazanych zostanie kilka dokumentów i konieczne będzie ustalenie, które postanowienia dochodzą do skutku w konkretnej sprawie.