Stosunek pokrewieństwa jest kluczowy w przypadku dziedziczenia. Na tej podstawie ustalani są spadkobiercy ustawowi. Sprawdź, kto to jest wstępny oraz zstępni spadkodawcy.
Stopień i linie pokrewieństwa: co to jest i jakie ma znaczenie w dziedziczeniu?
Pokrewieństwo to stosunek oparty na fakcie pochodzenia od wspólnego przodka, który zachodzi między określoną grupą osób. Stopień pokrewieństwa jest ustalany na podstawie liczby urodzeń, która dzieli zainteresowanych.
Prawo cywilne w przypadku dziedziczenia ustawowego przyznaje pierwszeństwo dziedziczenia osobom, które są najbliżej spokrewnione ze zmarłym. Pojęcie jest również bardzo istotne w kontekście prawa do zachowku.
Stosunek pokrewieństwa w ujęciu szerokim określają definicje:
- Linia prosta – krewni w linii prostej to osoby, w których przypadku jedna pochodzi od drugiej. Są nimi np. dzieci i rodzice.
- Linia boczna – krewni w linii bocznej to osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, ale nie są krewnymi w linii prostej. Pokrewieństwo w linii bocznej występuje np. w przypadku rodzeństwa.
Stopień pokrewieństwa odgrywa również istotną rolę w przypadku innych regulacji. Dla przykładu małżeństwo osób spokrewnionych w linii prostej jest niedopuszczalne.
Kim są wstępni?
Krewny wstępny to osoba, od której dany człowiek się wywodzi. Wstępni to m.in. rodzice – ojciec i matka, dziadek czy babcia. Jeśli chcesz ustalić, czy dana osoba jest Twoim wstępnym, ustal, czy weryfikując pokrewieństwo, musisz wspiąć się do niej po drzewie genealogicznym i czy od niej pochodzisz.
Kto to jest zstępny w prawie spadkowym?
Krewny zstępny to osoba, która jest potomkiem danego człowieka. Zstępni to np. syn, córka, wnuczek czy wnuczka. Potomek to w świetle prawa nie tylko dziecko biologiczne, ale również m.in. adoptowane czy dziecko pozamałżeńskie.
Pojęcia zstępny i wstępny są kluczowe dla zrozumienia stopni pokrewieństwa oraz ustalenia porządku dziedziczenia. Poznaj rozwiązania najczęściej pojawiających się w tym zakresie wątpliwości.
Brat to wstępny czy zstępny?
Wstępni i zstępni to krewni w linii prostej, czyli tacy, w przypadku których jedna osoba pochodzi od drugiej. Brat jest z kolei krewnym w linii bocznej. Rodzeństwo nie jest więc ani wstępnym, ani zstępnym.
Córka to wstępny czy zstępny?
Córka pochodzi od swoich rodziców. To krewny w linii prostej. Z tego powodu należy wskazać, że jest dla nich zstępnym.
Ojciec dla syna to wstępny czy zstępny?
Ojciec to dla syna wstępny. Jest krewnym w linii prostej, jednak to syn pochodzi od ojca.
Pokrewieństwo a powinowactwo
Pokrewieństwo to nie to samo co powinowactwo. W pierwszym przypadku kluczowe są więzy krwi, a w drugim – stosunek rodzinny, który powstaje ze względu na zawarcie małżeństwa.
Krewnym i powinowatym przysługują różne uprawnienia. Szczególne odmienności widać w postępowaniu spadkowym. Powinowaci są członkami rodziny, a stosunek trwa nawet po ustaniu małżeństwa, ale nie są uwzględniani w porządku dziedziczenia.
Należy jednak pamiętać, że spisując testament, jako testator masz zapewnioną możliwość rozporządzenia swoim majątkiem na wypadek śmierci zgodnie ze swoją wolą. Dzięki temu możesz według swojego wyboru przyznać określoną część majątku np. synowej, teściowi czy nawet osobie trzeciej – np. przyjacielowi. Stosunek pokrewieństwa jest bowiem kluczowy jedynie w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Zstępny a wstępny – dlaczego pokrewieństwo jest tak ważne w prawie spadkowym?
Stosunek pokrewieństwa wpływa na kolejność dziedziczenia. W pierwszej kolejności do spadku powołany są małżonek i dzieci spadkodawcy. Gdyby dziecko nie dożyło otwarcia spadku, jego udział przypada wnukom zmarłego.
Dopiero w braku zstępnych do dziedziczenia dochodzą rodzice w zbiegu z małżonkiem. Gdyby któryś z rodziców nie dożył śmierci swojego dziecka, do dziedziczenia może uzyskać prawo rodzeństwo. Pierwszy stopień pokrewieństwa jest więc najistotniejszy.
Stopień pokrewieństwa ma również znaczenie przy ustalaniu prawa do zachowku. Takie świadczenie przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni, przysługują mu dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych wypadkach – połowa wartości tego udziału.